Versterken van interprofessioneel samenwerken in het Poortwachtersproces door interprofessioneel leren

MSc. Elmi Zwaan, Dr. Nina Zipfel, Dr. Shirley Oomens, Prof. dr. Sylvia van der Burg-Vermeulen

Over de onderzoeker

Ik ben Elmi Zwaan, promovenda binnen het project 1C van het onderzoeksprogramma "Verbetering kwaliteit Poortwachtersproces" van ZonMw. Ik heb een achtergrond in de sociale psychologie. Sinds april 2022 ben ik gestart bij de afdeling Public & Occupational Health van het Amsterdam UMC. Binnen het onderzoeksproject ‘Project Interprofessioneel Leren’ (Project IPL) richt ik me op de ontwikkeling en evaluatie van interprofessioneel onderwijs en gezamenlijke casuïstiekbespreking voor bedrijfsartsen, verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen.

Achtergrond onderzoek

Binnen de huidige arbeidsgerichte zorg zijn professionals met name gericht op hun eigen rol in het ondersteunen van zieke werkenden bij re-integratie en beoordeling van belastbaarheid. Om (zieke) werkenden en hun werkgevers optimaal te ondersteunen bij het re-integratietraject is betere samenwerking en afstemming tussen bedrijfsartsen (BA), verzekeringsartsen (VA) en arbeidsdeskundigen (AD) echter cruciaal. Daarnaast is het belangrijk dat BA, VA en AD dezelfde taal spreken over de belastbaarheid en re-integratiemogelijkheden van een (zieke) werkende. Interprofessioneel leren, door gezamenlijk onderwijs en casuïstiekbespreking, kan hiervoor de oplossing zijn. Eerder onderzoek suggereert dat interprofessioneel onderwijs een effectieve methode is om samenwerking tussen zorgprofessionals te verbeteren (Foronda et al., 2016). Casuïstiekbespreking lijkt specifiek geschikt, omdat dit bestaande barrières (bijv. onbekendheid met elkaars rol, weinig vertrouwen in elkaars kunnen) tussen professionals wegneemt en zo samenwerking en communicatie bevordert (Barnsteiner et al. 2007; D’Eon, 2004). Door het volgen van gezamenlijk onderwijs krijgen BA, VA en AD meer inzicht in elkaars rol binnen het re-integratietraject van een (zieke) werkende en kan de expertise van de drie beroepsgroepen optimaal benut worden. Dit project richt zich daarom op het bevorderen van interprofessionele samenwerking door interprofessioneel leren.

Dit project is het derde onderdeel (project 1C) van het onderzoeksprogramma "Verbetering kwaliteit Poortwachtersproces" van ZonMw; een meerjarig project gericht op de verbetering van het Poortwachtersproces. De andere twee projecten focussen zich op multidisciplinaire ontwikkeling van richtlijnen voor BA, VA en AD (project 1A) en de doorontwikkeling en onderbouwing van het multidisciplinaire instrumentarium BAR (Beschrijving Arbeidsbelastbaarheid en Re-integratiemogelijkheden) (project 1B).

Doel van Project IPL

Project IPL maakt deel uit van het ZonMw onderzoeksprogramma ‘Verbetering kwaliteit Poortwachtersproces’. Binnen de huidige arbeidsgerichte zorg zijn bedrijfsartsen, verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen met name gericht op hun eigen rol in het ondersteunen van zieke werkenden bij re-integratie en beoordeling van belastbaarheid. Een kans om het Poortwachtersproces te verbeteren is door het versterken van onderlinge samenwerking en afstemming tussen professionals. Project IPL wil dit bewerkstelligen door middel van interprofessioneel leren. Door gezamenlijk onderwijs te volgen en casuïstiek te bespreken leren professionals elkaar beter kennen en leren ze elkaars rollen en werkwijzen beter begrijpen.

De volgende onderzoeksvragen staan centraal:

1. Hoe kan interprofessioneel onderwijs bijdragen aan een betere samenwerking en communicatie tussen BA, VA en AD?
2. Wat is de beste methodiek voor interprofessionele casuïstiekbespreking en hoe kan deze het beste geïmplementeerd worden?
3. In welke mate leidt het volgen van interprofessioneel onderwijs tot een verbetering van samenwerking en een vermindering van verschil van inzichten over belastbaarheid en re-integratiemogelijkheden van zieke werkenden tussen de drie beroepsgroepen?
4. In hoeverre verbetert het volgen van interprofessioneel onderwijs door BA, VA en AD de tevredenheid van zieke werkenden, werkgevers en het UWV over de verleende zorg?

Methode

Binnen Project IPL worden drie interprofessionele leeractiviteiten ontwikkeld voor bedrijfsartsen, verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen:

1. Interprofessionele training ‘Samenwerking & Communicatie’: tweedaagse training gericht op de versterking van onderlinge samenwerking en communicatie.
2. Interprofessionele training ‘Werken met BAR’: e-learning en gezamenlijk oefenen met het werken met het BAR instrument.
3. Methodiek voor interprofessionele casuïstiekbespreking.

Binnen Project IPL wordt er samengewerkt met opleiders vanuit UWV, NSPOH, SGBO, IVA opleidingen en Scolea. Deze opleiders ontwikkelen de twee interprofessionele trainingen. Betrokken onderzoekers vanuit het UMCG monitoren en evalueren het gehele proces en de effectiviteit van de leeractiviteiten, om de kwaliteit van het onderzoek te borgen.

Product/implicaties voor de praktijk

Het doel is om de interprofessionele leeractiviteiten structureel in te bedden in de praktijk. De trainingen kunnen worden aangeboden als geaccrediteerde na- en bijscholing bij opleidingsinstituten gericht op bedrijfsartsen, verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen. De ontwikkelde methodiek voor casuïstiekbespreking kan worden geïmplementeerd binnen onderlinge toetsing (OT) en intercollegiale toetsing (ICT).

Resultaten en conclusies

Project IPL heeft al diverse resultaten opgeleverd:

• Vanuit een literatuuronderzoek zijn belangrijke belemmerende en bevorderende factoren voor interprofessioneel leren binnen de arbeidsgerichte zorg geïdentificeerd. Deze factoren kunnen worden meegenomen in de (door)ontwikkeling van de interprofessionele leeractiviteiten. Het wetenschappelijke artikel hierover is inmiddels ingediend.
• De pilots van beide interprofessionele trainingen hebben in 2023 plaatsgevonden. Naar aanleiding van feedback van deelnemende professionals en betrokken opleiders is de training Samenwerking & Communicatie doorontwikkeld en eind 2024 nog tweemaal aangeboden. De betrokken onderzoekers vanuit het UMCG evalueren deze training in het kader van de proof-of-concept studie waarin de effectiviteit van de trainingen in kleinschalige setting wordt getest. Dit jaar staat in het teken van verkennen van mogelijkheden voor implementatie van deze training.
• De betrokken opleiders zijn volop bezig met het ontwikkelen van de e-learning gericht op het werken met het BAR instrument.
• De ervaringen met en behoeften aan (interprofessionele) casuïstiekbespreking zijn in kaart gebracht. Dit jaar wordt hierop voortgeborduurd in een nieuwe studie waarin de methodiek voor interprofessionele casuïstiekbespreking in samenwerking met belangrijke stakeholders (bijv. bedrijfsartsen, verzekeringsartsen, arbeidsdeskundigen) wordt ontwikkeld.

Publicaties

• Zwaan E, Zipfel N, Kuijer-Siebelink W, Oomens S, Van der burg – Vermeulen SJ.
  Interprofessional Education in Work-Focused Healthcare: An Integrative Review.
  J Occup Rehabil (2025).
  Barriers and Facilitators for Interprofessional Education in Work-Focused Healthcare: An Integrative Review | Journal of Occupational Rehabilitation.

Meer weten?

Voor alle informatie over Project IPL, updates over de lopende studies en aankondigingen van deelname aan interprofessionele leeractiviteiten verwijzen wij u graag naar: www.ipl-arbeidengezondheid.nl
Of volg ons op LinkedIn: www.linkedin.com/company/ipl-arbeid-gezondheid

Referenties

• Barnsteiner, J. H., Disch, J. M., Hall, L., Mayer, D., & Moore, S. M. (2007). Promoting interprofessional education. Nurs Outlook, 55(3), 144-150. https://doi.org/10.1016/j.outlook.2007.03.003.
  
  
• D'Eon, M. (2004). A blueprint for interprofessional learning. Med Teach, 26(7), 604-609. https://doi.org/10.1080/01421590400004924.
  
  
• Foronda, C., MacWilliams, B., & McArthur, E. (2016). Interprofessional communication in healthcare: An integrative review. Nurse Educ Pract, 19, 36-40.

Contactpersoon

Email: e.zwaan1@amsterdamumc.nl
Up date datum: 7-2-2025