Drs. Y.B. Suijkerbuijk, MSc. L.P. Jansen (onderzoeksassistent), Dr. K. Nieuwenhuijsen, Prof. dr. Frederieke G. Schaafsma
Mijn naam is Yvonne Suijkerbuijk en ik werk sinds 2017 als junior-onderzoeker bij het KCVG, locatie AMC van het Amsterdam UMC. Mijn focus ligt op arbeidsparticipatie van volwassenen met psychische problematiek. Ik werk tevens als verzekeringsarts bij het UWV. Eind 2020 heb ik daartoe de medische vervolgopleiding tot verzekeringsarts (arbeid en gezondheid) afgerond.
Psychische problemen komen vaak voor in de beroepsbevolking. Dit leidt tot hoge maatschappelijke kosten als gevolg van ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid. Vangnetters zijn volwassenen zonder dienstverband, zoals uitzendkrachten en werklozen, die in Nederland bij arbeidsongeschiktheid vallen onder het ‘vangnet’ van de Ziektewet. Uit onderzoek blijkt dat vangnetters meer sociale problemen hebben en een slechtere gezondheid ervaren. Vergeleken met werknemers in loondienst blijven vangnetters relatief lang arbeidsongeschikt en zorgen voor een hogere instroom in de WIA. Veertig procent van de vangnetters in de Ziektewet ervaart psychische klachten. Twee eerdere onderzoeken van het KCVG (Audhoe 2016, Lammerts 2017) hebben interventies geëvalueerd voor vangnetters met psychische klachten. Deze interventies bleken in de huidige vorm de duur van arbeidsongeschiktheid onvoldoende te kunnen verminderen. Mogelijk dat dit deels te verklaren is door een suboptimale implementatie van het nieuwe werkproces waarbij UWV, GGZ-instellingen en re-integratiebureaus waren betrokken. Verder bleken er specifieke belemmeringen voor terugkeer naar werk, waaronder negatieve houdingen en verwachtingen van vangnetters ten aanzien van werk. Mogelijk dat een interventieaanbod gericht op deze specifieke belemmeringen en waarbij aandacht is voor implementatie en samenwerking, wél leidt tot verbetering van arbeidsbelastbaarheid, vermindering van duur tot aan werkhervatting en vermindering van arbeidsongeschiktheidsduur.
Met een focusgroep onderzoek wordt geëvalueerd hoe Ziektewet-professionals houdingen en verwachtingen ten aanzien van terugkeer naar werk herkennen bij vangnetters met psychische klachten. Daarna wordt er een screeningsinstrument ontwikkeld waarvan de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid wordt getest in een vignetstudie. Tevens worden gegevens van eerdere onderzoeken onder vangnetters met psychische klachten samengevoegd om voorspellende factoren te ontdekken voor de duur tot aan werkhervatting. Op basis van deze factoren en het screeningsinstrument, wordt er een differentiatiemethode ontwikkeld.
In samenwerking met UWV en GGZ wordt er vervolgens een interventieaanbod gekoppeld aan deze differentiatiemethode. Het doel van de interventies is het verbeteren van de arbeidsbelastbaarheid. In een ‘proof of concept’ studie waarbij de differentiatiemethode wordt gekoppeld aan een interventieaanbod of afwachtend beleid, wordt de voorspellende waarde van de differentiatiemethode en de effectiviteit en haalbaarheid van de gecombineerde nieuwe werkwijze onderzocht. Tevens vindt er een procesevaluatie plaats van de implementatie van deze nieuwe werkwijze.
De focusgroep-interviews met Ziektewet-professionals over het herkennen van houdingen en verwachtingen ten aan zien van werkhervatting bij vangnetters met psychische klachten hebben plaatsgevonden. De resultaten zijn geanalyseerd en gebruikt voor de ontwikkeling van een screeningstool voor Ziektewet-professionals voor het herkennen van de werkhervattingsmodus. Er is tevens een wetenschappelijk artikel hierover geschreven, deze is geaccepteerd voor publicatie. De tool is kwalitatief geëvalueerd onder (verzekerings)artsen en sociaal medisch verpleegkundigen van het UWV middels een scriptieonderzoek van Sharon de Smet, AIOS verzekeringsgeneeskunde. Hierover wordt momenteel een artikel geschreven. Er volgt nog een uitgebreide kwantitatieve evaluatie onder medische en niet-medische Ziektewet-professionals, en het perspectief van vangnetters zal worden onderzocht.
Daarnaast zijn de gegevens van drie eerdere onderzoeken van het KCVG samengevoegd en geanalyseerd. Hieruit kwamen een aantal voorspellende factoren naar voren gerelateerd aan duur tot werkhervatting en verzuimduur bij vangnetters met psychische klachten. Er is een artikel geschreven en deze wordt binnenkort ingediend bij een wetenschappelijk tijdschrift voor publicatie.
Samengevat blijkt uit dit onderzoek tot nu toe dat Ziektewet-professionals verschillende houdingen en verwachtingen ten aanzien van terugkeer naar werk herkennen bij vangnetters met psychische klachten. Hierbij onderscheiden de professionals drie verschillende werkhervattingsmodi: de actieve modus, passieve-afwachtende modus en onzekere-wisselende modus. De werkhervattingsmodus kan veranderen gedurende de verzuimperiode. De professionals vinden daarom dat deze werkhervattingsmodus bij ieder consult opnieuw dient te worden geëvalueerd. Persoonlijk contact is daarvoor essentieel, maar een instrument kan ondersteunend zijn voor deze evaluatie. Op basis van de belangrijkste kenmerken van de drie werkhervattingsmodi werd er een tool ontwikkeld. Medische Ziektewet-professionals waren over het algemeen positief over deze tool: de tool is makkelijk en snel te gebruiken en kan bijdragen aan het herkennen van vangnetters die hulp nodig hebben bij re-integratie. Tevens gaven ze aan dat de tool als overdrachtsinstrument gebruik kan worden richting de re-integratiebegeleider. De professionals noemden ook een aantal verbeterpunten gerelateerd aan de inhoud van enkele items en het scoresysteem.
Uit de heranalyse van de eerdere KCVG-onderzoeken blijkt dat werkloosheid en het ervaren van ernstige psychische klachten voorspellend zijn voor een langere duur tot aan werkhervatting en voor een langere verzuimduur bij vangnetters met psychische klachten. Tevens blijkt een leeftijd boven de 50 jaar gerelateerd aan een langere duur tot aan werkhervatting en hebben mannen meer kans op een langere verzuimduur.
Verdere resultaten volgen nog. Dit onderzoek loopt tot 2025. Nieuwe publicaties zullen op de KCVG-website worden weergegeven.
Publicaties van dit project:
Publicaties gerelateerd aan dit project:
Email: y.b.suijkerbuijk@amsterdamumc.nl
Up date datum: 9-1-2023
